Quang cảnh Khu di chỉ khảo cổ học Làng Vạc
Làng Vạc được phát hiện và khai quật lần đầu
tiên vào năm 1972. Qua các lần khai quật, các nhà khảo cổ đã phát hiện 347 ngôi
mộ với 1.228 hiện vật bằng đồng, đá, thủy tinh và bằng sắt với những hoa văn thời kỳ
văn hóa Đông Sơn. Đây thực sự là những dấu tích về văn hóa, lịch sử, chứng tỏ
Làng Vạc là một trong những di tích thuộc nền văn hóa Đông Sơn, cách đây 2000 -
2.500 năm.
Các hiện vật bằng đồng, đá, thủy tinh được khai quật tại Khu di chỉ khảo cổ học Làng Vạc
Năm 1999, Làng vạc, thuộc xã Nghĩa Hòa
(nay là phường Long Sơn) được Bộ văn hóa và thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể
thao và Du lịch) cấp bằng di tích lịch sử cấp Quốc gia. Cũng từ đó Lễ hội Làng
Vạc được hình thành để đồng bào các dân tộc trong vùng có dịp tìm về cõi tâm
linh, về với cuội nguồn.
Như chúng ta đã biết, năm 2010, Hội
doanh nghiệp vừa và nhỏ thị xã Thái Hòa cũng đã cung tiến tượng Vua Hùng bằng
đồng (nặng 500 Kg), xin phép ban quản lý đền Hùng rước chân linh từ đền Thượng,
núi Nghĩa Lĩnh, giữa đất Phong Châu (nay thuộc tỉnh Phú Thọ) về thờ tại đền
Làng Vạc. Những năm qua, các hạng mục trong khu di chỉ khảo cổ học Làng Vạc đã
được Thái Hòa đầu tư xây dựng với quy mô và ý nghĩa lịch sử. Ngoài phần chính
của điện thờ, đền thờ Quốc mẫu Âu Cơ và các vị thần, quần thể tứ linh long,
lân, quy, phượng đã được xây dựng đầy đủ. Cạnh đền, nhà trưng bày với nhiều cổ
vật có giá trị. Thông qua đó sẽ giúp thế hệ chúng ta hôm nay hình dung rõ hơn
về văn hóa, cuộc sống sinh hoạt của các bậc tiền nhân.
Lễ rước Vạc Đồng và Đại tế tại Lễ hội Làng Vạc
Hàng năm, việc tổ chức Lễ hội Làng Vạc
được Thái Hòa xác định là hoạt động đầy ý nghĩa nhằm thể hiện sự thành kính,
tri ân công lao của các bậc tiền nhân. Đồng thời, đáp ứng nhu cầu văn hóa tâm
linh của bà con nhân dân trong và ngoài địa bàn, khẳng định giá trị, vị thế khu
di chỉ khảo cổ học mang tầm Quốc gia của Làng Vạc. Qua 25 lần tổ chức, lễ hội
Làng Vạc đã trở thành một lễ hội truyền thống hội tụ những yếu tố tâm linh,
những sắc màu văn hoá trong đời sống của đồng bào các dân tộc miền đất Phủ Quỳ
- Tây Bắc Nghệ An.
Năm 2025, lễ hội Làng Vạc lần thứ XXVI
này phần lễ tiếp tục được Thái Hoà tổ chức thành
kính, trang trọng, đầy đủ các hoạt động như: Lễ tẩy uế, Mộc dục, yết cáo, đại
tế, lễ tạ.
Các
trò chơi dân gian và hoạt động thể thao tại Lễ hội Làng vạc
Phần hội tập trung
vào thi đấu các môn thể thao và các trò chơi dân gian như: Bóng chuyền nam; Đẩy
gậy; kéo co, ném còn, cờ thẻ nam; nhảy bao bố, bịt mắt đập niêu...Để lễ hội diễn ra thành
công, các kế hoạch và hướng dẫn tổ chức các hoạt động trong khuôn khổ lễ hội đã
được xây dựng. Ngoài các phần việc đã phân giao cho các phòng, ban, địa phương thì thị
xã đặc biệt chú ý đến công tác tuyên truyền, quảng bá về lễ hội Làng Vạc trên
sóng Đài TT – TH Nghệ An; báo Nghệ An; Fabook Truyền thông Thái Hòa; hệ thống FM;
bảng led; băng rôn…Tất cả đang hứa hẹn một mùa lễ hội trang trọng, thành kính,
vui tươi, phấn khởi. Du khách về đây sẽ được hòa mình vào không gian tâm linh,
được dâng hương, trẫy hội và tìm hiểu nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân
tộc trên vùng đất Phủ Quỳ.
Thu
Trang – Quang Huy